Ech-Zöstere (document)

Spelling 2003 van ’t Echs in ’t kort door Piet Aben 1. Klinkers De klinkers waere gesjreve wie in 't Nederlands. 'n Paar apaarte teikens zeen:

de è: deze klinker kömptj väör in wäörd wie Hènge, bèd, wèt, rèkke.
de ö: deze klinker kömptj väör in wäörd wie Kölle, pötje völle, bös, plökke.
de ó: deze klinker kömptj väör in wäörd wie mótte, hóndj, póndj,
de ae: deze klinker kömptj väör in wäörd wie laeve, waes, maete, kaetel.
de äö: deze klinker kömptj väör in wäörd wie väöl, wäörd, häökske, näöle, däör.
de ao: deze klinker kömptj väör in wäörd wie dao, waord, paol, haok.

Sjrief noatj ee, oo, uu, aa, es det vanoet 't Nederlands verkieërdj is, dus: vader, moder, ule, moge, kure, ape, bloje (‘vader, moeder, uilen, mogen, kuren, apen, bloeden’). 2. Twieëklanke Väörbeeldje van Echse wäörd mit twieëklanke: ieë twieë, mieë, zieë,fieës ‘twee, meer, zee, feest’; oa zoa, sjoal, road, knoaje ‘zo, school, rood, knoeien’; uue duueske, bluue, huuere, nuuedig ‘doosje, bleu, horen, nodig’; iej (ich) liej, riej ‘(ik) lijd, rijd’; eej (ich) leej, reej ‘(ik) leed, reed’; aej (ich) traej, baej ‘(ik) stap, bid’; ej wejje, nejje, ‘waaien, naaien’; uuj luuj, perrepluuj,Truuj ‘mensen, paraplu, Truus’; euj bleuj, (ich) greuj ‘bloesem, (ik) groei’; äöj näöj ‘naden’; oej (ich) loej (de klokke) ‘(ik) luid (de klokken)’; ooj (ich) trooj, zooj ‘(ik) trapte, bende’; aoj aoj (minse), (ich) braoj ‘oude (mensen), (ik) braad’; aaj slaaj, vlaaj ‘sla, vlaai’; aj ai (doe duis mich pien) ‘ai (je doet me pijn)’; oew troew, moew ‘trouw, mouw’.

Kees in principe väör de ou en neet väör de au, behalve es 't Nederlands de au haet.
Kees in principe väör de ei en neet väör de ij, behalve es 't Nederlands de ij haet.

3. Mitklinkers De mitklinkers zeen wie in 't Nederlands. Ènkele bezunjer gevalle zeen:

de gk: dit teike komptj väör in wäörd wie sjógkel, bagke, ligke;
de sj: dit teike komptj väör in wäörd wie sjoan, sjael, sjete;
de zj: dit teike komptj väör in wäörd wie zjwaer, zjweite;

De j weurtj in eine mitklinkergroep mer eine kieër gesjreve, op 't enj: blèndj, kèndj, kantj, landj (‘blind, kind, kant, land’). 4. t of d op 't ènj van wäörd Es 't waord in 't Nederlands op 't ènj 'n d haet, bliftj die in 't Echs bewaardj, ouch es die d door 'n j gevolgdj weurtj. Mer es in 't Nederlands gein väörbeeldj mit d is, den altied 'n t sjrieve, want die klinktj dao. Dus: hóndj, landj, tandj, bèd, naeve kat, rat, wèt (‘hond, land, tand, bed, kat, rat, wet’). 5. 't Kort wäördje se De ónbeklemtoandje vorm van doe is: se. Det is 'n apaart waord. Sjrief det los van 't werkwaord. Dus: kiks se, köms se, lieëts se, es se köms, es se det lieëts, ‘kijk je, kom je, laat je, als je komt, als je dat laat’. 6. Internationaal wäörd Internationaal wäörd waere in 't Echs zoa väöl mäögelik in de internationaal spelling gesjreve, dus: telefoon, televisie, diskette, computer, chatte, sms-e.